ARTIKEL | 2 min.
De zorgsector komt dankzij de corona crisis opnieuw onder de aandacht. Dat er tekorten waren aan personeel in de zorg is al langer gekend, maar zijn we ook nog ethisch bezig binnen deze sector? Waar moeten we op letten om zeker te zijn van kwaliteitsvolle en betrouwbare thuisverpleging? En hoe weet je als verpleegkundige of zorgkundige dat je te maken hebt met een moneymaker die kwaliteit aan zijn laars lapt?
Christine Van Cante uit Opwijk is sinds 2015 kwaliteitsmanager voor een erkende dienst voor zelfstandige thuisverpleegkundige praktijken, met een ISO 9001 Lead Auditor certificaat op zak. Ze was gedurende 24 jaar verpleegkundige, de laatste 6 jaar daarvan zorgcoördinator bij het OLV te Aalst (campus Asse). Ze gaf in 2014 les aan de Bacheloropleiding verpleegkundigen op de Erasmushogeschool te Brussel. Door haar jarenlange ervaring als zelfstandig verpleegkundige en expert in het vak, zag ze het grote personeelstekort al langer, maar ziet ze daarnaast nu ook de ethische problemen toenemen.
Vijf organisaties (het Wit-Gele Kruis, i-mens, Mederi, ZorgConnect en de VBZV (Vlaamse Beroepsvereniging voor Zelfstandig Verpleegkundigen) tekenden op 10 februari 2022 een ethisch charter voor de thuisverpleging in Vlaanderen. Daarmee trachten ze de misbruiken in de sector aan te pakken. Een deontologische code was er niet, maar werd eerder informeel toegepast. Met het charter willen zij een grote stap vooruit op vlak van kwaliteit.
“Het charter zegt dat we ons extra gaan engageren om objectief, transparant en kwalitatief om te gaan en te communiceren met patiënten, medewerkers in de thuisverpleging, zorgpartners en de overheid”, benadrukt Van Cante. “Het ethische zorgondernemerschap zal de komende tijd een grotere rol gaan spelen.”
Onethische praktijken gemeld
“Tijdens de eerste coronagolf werden huisartsen benaderd door een commerciële groep die in ruil voor het uitdelen van mondmaskers en handschoenen patiënten trachtten te krijgen”, zegt Van Cante.
“Thuisverpleegkundigen, die al jaren werkzaam zijn in instellingen, melden ons dat commerciële thuisverplegingsgroepen afspraken maken met de directie van die instellingen. Zij kunnen dan kiezen om zich daarbij aan te sluiten ofwel de samenwerking te stoppen. Het probleem hierbij is dat de verpleegkundigen hun werk niet meer onafhankelijk kunnen doen, maar die moeten dan volledig de handleiding van die commerciële praktijken volgen. Je bent dus niet meer echt zelfstandig en kan je naam van je eigen praktijk niet behouden. Wil je deze groep verlaten, dan moet je een grote som geld neerleggen. Het is dus uitkijken geblazen”, vertelt Van Cante. “Een gevolg daarvan is, en dat horen we dan nadien van familieleden van de zorgbehoevenden, dat de zorg niet meer dezelfde kwaliteit heeft. Een voorbeeld daarvan is dat mensen soms gedurende de hele nacht dezelfde bevuilde pamper aanhouden. We horen soms echt mensonterende toestanden”, aldus Van Cante.
‘Jammer genoeg zijn er commerciële thuisverplegingsgroepen die grote sommen geld neerleggen om patiënten te hebben of om bestaande praktijken op te kopen’
Rode vlaggen
Van Cante: “Het probleem is dat je als buitenstaander aanvankelijk geen verschil opmerkt tussen correcte en onethische thuisverpleging. Deze laatste maken naar buiten toe reclame dat ze heel menselijk zijn, maar daarachter schuilt een niet zo ethisch plan. Een betrouwbare verplegingspraktijk is meestal aangesloten bij de VBZV, en je kan best altijd eerst je mutualiteit bevragen als je thuisverpleging nodig hebt. Online zoeken naar thuisverpleging raad ik eerder af.”
Volgens Van Cante is in de manier waarop commerciële thuisverplegingsgroepen de zorg doen en factureren een verschil merkbaar. Men gaat bijvoorbeeld niet te veel langs bij patiënten, en als ze extra langs moeten gaan, betaal je als patiënt extra. “Ze zetten zo weinig mogelijk mensen in, maar profiteren wel van de riziv-vergoedingsnomenclatuur om op die manier zoveel mogelijk winst maken.”
Gedaan met papieren schriftjes
Om de samenwerking tussen verschillende zorgverleners transparanter en makkelijker te maken, moet nu de ID verplicht ingelezen worden. Daar wordt alle toegediende zorg verzameld. Alle beroepen in de gezondheidszorg, ook de niet-conventionele moeten zich daaraan houden. Iedereen die met patiënten werkt is verplicht een patiëntendossier bij te houden. Dat gaat elektronisch en is overal hetzelfde (zoals het rijksregisternummer, e-mail, doorverwijzingen, antecedenten, observaties (voor verpleegkundigen), …). “Iedereen die in de zorg werkt gaat ook een portfolio moeten bijhouden – dit is een register waar je onder andere levenslang leren opslaat. Er moet ook instaan met wie je samenwerkt. Dat gaat publiek consulteerbaar zijn. Men is dat momenteel nog volop aan het uitwerken, maar is nu nog niet in voegen. Binnenkort is het dus gedaan met de papieren schriftjes”, zegt Van Cante.
“De betaling voor thuisverpleegkundigen moeten ook correct zijn. Die worden voornamelijk vergoed vanuit de ziektevergoeding. Bij opdrachten voor tijdelijke ondersteuning bij bijvoorbeeld laboratoria, woonzorgcentra en huisartsen worden veel te vaak lage vergoedingen gehanteerd. Deze moeten kostendekkend zijn – zo gaat die vergoeding via het charter naar 47,25euro/uur”, vertelt Van Cante nog.
Het charter voor ‘Ethisch zorgondernemerschap in de thuisverpleging‘, kan je hier nalezen.
Vond je het interessant? Dan kan je dit artikel waarderen met een vrije donatie.
Misflits.be biedt toegang aan iedereen met een oplettend oog en waardering voor buitengewone berichtgeving. We waken er over dat dit ten allen tijde gebeurt op een respectvolle en constructieve manier. We geven geen gevolg aan vragen, berichten en opmerkingen die de waardigheid en het privéleven van mensen kunnen aantasten.
Doe mee aan ons tweedelig lezersonderzoek! (neemt slechts 5 minuten van je tijd, voor Misflits van onschatbare waarde) 1) Wie ben je en wat verwacht je van onafhankelijke media? & 2)Waar wil jij samen met Misflits aan werken?
Op de hoogte blijven via de nieuwsbrief? Schrijf je hier in.